HASTA VE HASTA YAKINLARININ HAKLARI VE SORUMLULUKLARI
Sağlık hepimiz için en önemli değerdir. Varlığında anlayamadığımız sağlığımızın kıymetini kaybedince anlar, hastalandığımız zaman mutluluğumuzda ne kadar önemli bir payı olduğunu fark ederiz.
Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, hem bozulan sağlığınızı yeniden kazanmayı hem de eskisi gibi mutlu olmayı bekleyerek başvurdunuz. Burada karşınıza çıkan, günlük hayatınızda görmediğiniz uygulamalar ve karmaşık işlemler karşısında daha çok şaşırabilir, bazen ne yapacağınızı bilemeyebilirsiniz. İşte bu noktada sizi hem sağlığınıza kavuşturmak, hem de bunu hangi yolla yapacağınız konusunda bilgilendirmek konusunda sorumluluğumuz olduğunun bilincindeyiz…
HASTA VE HASTA YAKINLARININ HAKLARI
Tüm bu hakların amacı Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde “insan sağlığının yüksek düzeyde korunmasını” ve sizlere sağlık hizmetlerinin yüksek kalitede sunulmasını sağlamaktır.
Yaşama Hakkı
Hangi nedenle olursa olsun hastaların yaşama hakkından vazgeçilemez, kendi isteği bile olsa kimsenin yaşamına son verilemez.
Koruyucu Tedbirlerin Alınması Hakkı
Her bir birey hastalıktan korunmak için uygun hizmet alma hakkına sahiptir. Bu amaca ulaşmak için sağlık hizmet sunucularının görevi, sağlık hizmetlerinden, en son profesyonel bilgiden ve teknolojik yeniliklerden herkesin yararlanmasını sağlamaktır. Ayrıca koruyucu sağlık hizmetleri konusunda hastanemizden bilgi alabilirsiniz.
Faydalanma Hakkı
Her birey sağlık ihtiyaçlarının karşılanması için sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri (tüm tetkik, tanı ve tedavi) dil, din, ırk, cinsiyet, düşünce farkı gözetmeksizin eşit olarak verilmeli ve hastalığın türü, zaman, ikamet yeri veya mali kaynaklar konusunda ayrım yapılmamalıdır. Fiziksel yeterliliği tam olmayan hastalar da tüm haklardan eşit olarak faydalanmalıdır.
Organ nakli/deneysel araştırma gibi uygulamalarda ülkenin yasa ve yönetmelikleri çerçevesinde yararlanma hakkına sahiptir.
Bilgi Hakkı
Her bireyin kendi sağlık durumu hakkında, mevcut sağlık hizmetleri ve onlardan nasıl yararlanabileceği konusunda ve tüm bilimsel araştırma sonuçları ve teknolojik yenilikler ile ilgili bilgi alma hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri hastanın kolay ulaşabileceği yöntemle ve anlayacağı dilde verilmelidir.
• Hizmet alacağı personelin kimliğini ve görevini bilme,
• Alacağı hizmetin bedelini öğrenme ve sonrasında faturasını isteme,
• Talep ettiğinde ek ücret ile başka bir hekimden konsültasyon hizmeti alma,
• Kendisine uygulanacak tedavi ve uygulamalar konusunda bilgi alma hakkı vardır.
Tıbbi Kayıtlarına Erişim Hakkı
Hastaların kendi dosyalarında ve kayıtlarında kendileri ve hastalıkları ile ilgili bulunan bilgileri alma, fotokopi ile çoğaltma, soru sorma ve hata varsa onların düzeltilmesini talep etme hakkı vardır.
• Ölen hastaların tıbbi kayıtları açık izin ya da mahkeme kararı ile verilebilir.
• Tıbbi kayıtlarında bulunan ve gerçeğe uymayan hastalık, tedavi işlemi veya uygulamaların değiştirilmesini isteme hakkı vardır.
• Yazılı bir talep ile hastanın tüm tıbbi kayıtları kendisine veya seçtiği başka bir kuruma gönderilebilir.
Rıza (Onay) Hakkı
Kendi sağlığı ile ilgili kararlara iştirak edebilmesi için her birey bilgi alma hakkına sahiptir. Bu bilgiler herhangi bir işlem ve tedavi için şarttır. Sağlık hizmeti verenler, gerçekleşecek herhangi bir ameliyat veya tedaviye ilişkin tüm bilgileri, riskleri, sıkıntıları, yan-etkileri ve alternatif tedavi seçenekleri dâhil olmak üzere hastalara bilgi vermek zorundadır. Hastanın onayı, yapılacak rutin işlemleri de içine alır.
• 18 yaşından küçük, bilinçsiz hastaların yerine velisi/vasisi onay verir. Onay vermeyi reddettiği durumda, doktor /sağlık görevlisinin görüşü girişimin hastayı ilgilendirdiği yönünde ise, karar mahkemeye ya da hakem heyeti benzeri bir mercie bırakılmalıdır.
• Yasal temsilcisinin olmadığı ve önerilen girişimin acil olduğu durumlarda onay olmaksızın tıbbi girişim yapılabilir.
Tedaviyi Reddetme Hakkı
Hastanın tedavi veya tıbbi müdahaleye itiraz etme hakkı veya tedavi sürecinde kararını değiştirip devam edilmesine karşı itiraz etme hakkı vardır. Hasta sağlık durumu ile ilgili bilgilendirilme konusuna itiraz hakkına sahiptir.
Reddetmesi halinde hastanın hastanemiz ile ilişiği kesilir. Tekrar hastanemize başvurduğunda, gerekli bakım ve tedavi alma hakkı devam etmektedir.
Seçim Hakkı
Yeterli bilgiye sahip her birey farklı tedavi yöntemleri ve tedaviyi verecek kişiler arasında seçim yapma hakkına sahiptir. Hasta, hangi teşhis ve tedavi yönteminin kullanılacağı; doktor, uzman veya hastane seçimi konularında karar verme hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri, bu tedaviyi uygulayan diğer sağlık kurumları, doktorlar ve başarı durumu hakkında bilgi vererek hastaya seçme hakkını tanıdığını göstermelidir. Bu hakkın kullanımını kısıtlayan tüm engeller kaldırılmalıdır.
Mahremiyet Hakkı
Her birey kişisel bilgileri; sağlık durumu, konulan teşhis ve yapılan tedavi konularındaki bilgilerinin yanı sıra özel ziyaretlerinin gizli tutulmasını talep etme hakkına sahiptir. Bir bireyin sağlık durumuna veya ona uygulanan tedaviye ilişkin bilgileri ve verileri gizli olmalı, muhafaza edilmelidir. Tıbbi müdahale süresince hastanın kişisel mahremiyetine saygı gösterilmeli, işlem uygun bir ortamda yapılmalı ve gerçekten orada bulunması gerekli olan kişiler nezdinde yapılmalıdır. Tedavisi ile ilgili olmayan kişileri (ziyaretçiler dâhil) kabul etmeme hakkı vardır.
Hastaların Vaktinde Sağlık Hizmeti Alma Hakkı
Her birey hızlı ve önceden belirtilen süre içerisinde gerekli tedaviyi alma hakkına sahiptir. Bu hak, tedavinin her aşaması için geçerlidir. Belli bir süre içinde verilmesi gereken hizmetler dikkate alınarak bekleme sürelerinin belirlenmesi sağlık hizmetlerinin görevidir. Önceden belirlenen süre içerisinde hastalara sağlık hizmeti verilemezse aynı kalitede alternatif hizmetleri kullanma seçeneği sunulmalı ve bundan kaynaklanan harcamalar makul bir süre içerisinde geri ödenmelidir.
Doktorlar hastalarına bilgi verme süresi dâhil olmak üzere, yeterli zaman ayırmalıdır.
Saygınlık Görme Hakkı
Her bireyin, saygı, itina ve ihtimam gösterilerek, güler yüzlü, nazik, şefkatli ve sağlığa uygun şartların sağlanmış olduğu, gürültü ve rahatsız edici bütün etkenler bertaraf edilmiş bir ortamda sağlık hizmeti alma hakkı vardır.
Hastane çalışanları sizinle tartışma hakkına sahip değildir. Şikâyetler hasta hakları ofisi ile çözümlenir.
Dini Vecibeleri Yerine Getirme Hakkı
Kuruluşun imkânları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, hastaların dini vecibelerini yerine getirme, inancının gereği kıyafetleri giyme, sembolleri kullanma, sosyal ve psikolojik destek alma hakkı vardır.
Ziyaret ve Refakatçi Hakkı
Her bireyin, kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ziyaretçi kabul etme, mevzuat ve imkânlar ölçüsünde ve hekimin uygun görmesi durumunda refakatçi bulundurmayı isteme hakkı vardır.
Kalite Standartları Hakkı
Her birey yüksek kalitede sağlık hizmetinden yararlanma hakkına sahiptir. Kaliteli sağlık hizmeti hakkı, sağlık kurumları ve sağlık personelinin teknik performans, konfor ve insan ilişkileri açısından tatmin edici seviyelerde sunum yapmasını gerektirir. Sağlık görevlileri tıbbi etik kurallara aykırı veya aldatıcı nitelikte tanı ve tedavi uygulayamaz.
Güvenlik Hakkı
Kötü işleyen sağlık hizmetlerinden, tıbbi yanlışlık ve hatalardan meydana gelen zararlardan her bir bireyin korunma hakkı vardır ve yüksek güvenlik standartlarını karşılayan bir kurumdan ve tedavilerinden yararlanma hakkı bulunmaktadır.
Yenilik Hakkı
Her birey uluslararası standartlara göre, teşhis prosedürleri dâhil olmak üzere yeniliklerden yararlanma hakkına sahiptir. Sağlık hizmetlerinin görevi, özellikle az rastlanan hastalıkları dikkate alarak araştırmalar yapmak ve onları desteklemektir.
Gereksiz Ağrı/Acı ve Sıkıntıdan Sakınma Hakkı
Her birey hastalığının her evresinde, mümkün olduğu ölçüde ağrı, acı ve sıkıntıdan korunma hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri, bu amaçla hastanın tedavisinin kolay ve rahat geçmesi için gerekli tedbirleri almalıdır.
Yaşam Sonu Bakım Hakkı
Sağlık hizmetleri, yaşamının son döneminde olan hastalar ve aileleri için özel bakım hizmeti temin etmelidir.
Kişisel Tedavi Hakkı
Her birey kendi kişisel ihtiyaçlarına göre teşhis ve tedavi programlarını yönlendirme hakkına sahiptir. Bu amaçla sağlık hizmetleri, tedavi hakkını her zaman ilk sırada tutan esnek programlar sağlamalıdır.
Şikâyet Hakkı
Her bireyin bir zarar gördüğünde şikâyette bulunma hakkı vardır. Hastalarla ilgilenen tüm çalışanlar, hastalara sahip oldukları haklar konusunda bilgi vermelidir. Şikâyet, iletildikten belli bir süre sonra Hasta Hakları Birimi yetkilileri tarafından sözlü ya da yazılı olarak cevaplandırılmalıdır. Çözülemeyen şikâyetler ile ilgili 6023 sayılı kanun gereğince ilgili meslek kuruluşları ve mahkemelere başvuru hakkı vardır.
Tazminat Hakkı
Sağlık tedavisi sırasında fiziksel, manevi veya psikolojik zarar gören bireyin kısa sürede tazminat alma hakkı vardır. Sağlık hizmetleri, sorumluluğun gerçekte kimde olduğu tespit edilemese bile, zararın nedeni ve önemi ne olursa olsun, tazminat hakkının her zaman var olduğunu bilmelidir.
• Hastalar ve yakınları, tüm bu haklarını anlayabilmek ve kullanabilmek için bilgilendirilme ve gereken desteğe ulaşma hakkına sahiptir.
HASTA VE YAKINLARININ SORUMLULUKLARI
Bilgi Verme Sorumluğu
Hasta ve yakınlarının sağlık bilgilerinin (tıbbi öyküsü, mevcut şikâyetleri, uygulanan tedaviler, kullanılan ilaçlar ve vitaminler gibi) hastanın değerlendirilmesi, tanı ve tedavinin sağlanmasında gerekli olduğu için bu bilgileri hastanın tedavi ve bakımından doğrudan sorumlu olan kişilere tam ve doğru olarak aktarmak hasta ve yakınlarının sorumluluğundadır.
Hasta ve yakınları tanı ve tedaviyle ilgili açıklamaları anlamakta güçlük çektiklerinde, bu durumu hastanın bakımından sorumlu kişilere bildirmeli ve akla gelen tüm soruları sormalıdır.
Hasta ve yakınları, tedavi ve izlem sürecinde karşılaştıkları beklenmedik gelişmeleri hastanın bakımından sorumlu kişilere bildirmelidir.
Hasta ve yakınları, hastanın tıbbi durumu hakkında bilgilendirildikten ve açıklamaları doğru anlayıp anlamadıklarından hastanın bakımından sorumlu kişilerle birlikte tekrar değerlendirdikten sonra, alınacak kararlara aktif olarak katılmalı, yapılan tedaviye onay verip vermediğini bildirmelidir.
Hastanın sağlığıyla ilgisi olan ve gereksinim duyulan konularda, ilgili birimlere nasıl ulaşılacağı ve buralardan nasıl yararlanılacağı hakkındaki soru ve görüşlerini kurumun ilgili birimlerine iletmelidir.
Ad, soyad, adres, telefon, kayıt numarası gibi temel bilgilerin değişmesi durumunda kurumu bilgilendirmelidir.
Tetkik ve Tedavilerini Ödeme Sorumluluğu
• Kabul aşamasında, ödemenin ne şekilde ve hangi kurum/kuruluştan karşılanacağını bildirmelidir.
• Hasta ve yakınlarının aldıkları sağlık hizmetinin mali sorumluluğu ya da sağlık güvence sistemi (Sosyal Güvenlik Kurumu, özel sağlık sigortası) gibi kurumlara ait gerekli/geçerli dokümanları eksiksiz getirmek hasta ve yakınlarına aittir.
• Acil müdahale ve tedavi gerektiren durumlarda hasta veya yetkili temsilcisi hastanın kurumundan alacağı yazıyı teslim etmelidir.
• Ücretsiz tedavi hakkı olan hastalarımızın, bu haklarını belgelerle kesinleştirme ve ücretsiz hasta bakma kriterlerine uygunluğunu belgeleme sorumluluğu vardır.
• Hasta ve yakınları kusurlu kullanım ve kasıtlı olarak hastane demirbaş veya sarf malzemelerine verdiği zarar/ziyanı tazmin etme sorumluluğundadır.
Önerilere Uyma Sorumluluğu
• Tedavisinden sorumlu yetkili doktor, hemşire ve ilgili sağlık personeli tarafından önerilen tedaviye onay verdikten sonra geliştirilen tedavi planına uymaktan sorumludur.
Kural ve uygulamalara uyma sorumluluğu
• Bulundukları sağlık kurumunun kural ve uygulamalarını yerine getirmek sorumluluğu vardır.
Saygı Gösterme Sorumluluğu
• Hasta ve yakınları, diğer hastaların ve sağlık çalışanlarının haklarını göz önünde bulundurmalıdır.
• Hasta ve yakınları hastanenin ziyaret politikasına uymalıdır.
• Hasta ve yakınları hastanenin gizlilik politikasına uygun davranmalıdır.
• Hasta ziyaretçi sayısının ve buna bağlı gürültünün fazla olduğu durumlarda hastane yönetiminin alacağı tedbirlere uymak zorundadır.
• Yetkili doktordan uygun görülmeyen ve tedavi planında bulunmayan herhangi bir ilacın verilmesini ya da uygulanmasını talep etmemelidir.
• Hasta ve yakınları, randevu zamanına bağlı kalmalı ve gecikmeleri önlenmeli, gecikme olduğu durumlarda diğer hastaların önce görülmelerini sağlayarak kuruma yardımcı olmalıdır.